کد مطلب:16668 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

مراتب امر به معروف و نهي از منكر را بيان كنيد.

در بعضي از روايات آمده است كه امر به معروف و نهي از منكر درجات و مراتب مختلفي دارد:
مرتبه اول آن، از دل آغاز مي شود و هر كس ارتكاب منكري ، يا ترك معروفي را ديد، به مقتضاي ايمانش بايد در دل خود، از آن كار منكر و اين ترك معروف منزجر باشد. نخستين آثار انزجار و ناراحتي قلبي در چهره انسان آشكار مي شود؛ يعني مؤمن با ديدن عمل منكر و ترك معروف، در دل ناراحت مي شود و قيافه اش را در هم مي كشد و رويش را ترش مي كند. در روايات، از اين كار به (اكفهرار وجه) تعبير شده است و نيز در روايات آمده است: كسي كه براي خدا با ديدن عمل منكر و ترك معروف چهره اش را در هم نكشد، جهنم چهره او را در هم خواهد كشيد.
مرتبه دوم به زبان مربوط مي شود، يعني در مرحله دوم، شخص مؤمن بايد با زبان، ناراحتي خود را از عامل به منكر و تارك معروف، آشكار كند و او را امر به معروف و نهي از منكر نمايد و يا نصيحت و موعظه كند و يا ارشاد و هدايت نمايد و به هر حال، وي را به راه راست بكشاند.
مرتبه سوم به عمل مربوط مي شود. در مرحله سوم، شخص مؤمن، عملاً با قدرت و به طور فيزيكي، جلو منكرات را مي گيرد. اين مضمون، در روايات بسياري آمده است و در باره اش بحث هايي و پرسشهايي مطرح مي شود مانند اين كه آيا هر سه مرتبه قلبي، زباني و عملي، بر همه مكلفان واجب است و يا بعضي مراتب آن، مانند مرتبه عملي و پيشگيري از منكرات، با قدرت، و حكومت مربوط مي شود و اختصاص به قوه قهريه دولت دارد و ديگر مردم معمولي، نبايد براي جلوگيري از منكرات، به قهر و خشونت متوسل شوند؟
شايد بتوان گفت كه در صورتي كه امر به معروف و نهي از منكر، به صورت عملي، موجب اخلال در نظم اجتماعي شود، بايد با اجازه حاكمان دولت اسلامي، انجام گيرد و در صورت مبسوط اليد نبودن حاكم عدل، با اجازه فقيه جامع و شرايط و آگاه به مصالح جامعه، اجرا شود.

---

اخلاق در قرآن, ج3
آيت الله مصباح يزدي